Günümüzdeki Formula 1 araçları, 1,6 Litre hacminde V6 turbo beslemeli içten yanmalı motora entegre bir hibrit sistemden oluşmakta. Bu motor, 2022 – 2025 arasında dondurulmuş durumda. Herhangi bir değişiklik yapılmayacak. 2025 veya 2026 yılında ise nihayet yeni bir güç ünitesi göreceğiz.
Üreticiler, FIA nezdinde yeni motor formülü için görüşmelere başladılar. Görüşmelerin başlamasıyla takımlar arasında temel anlaşmazlık noktaları olduğu da belli oldu.
FIA yeni motorlardan ne bekliyor?
Yeni motorda ana hedef daha düşük maliyetli, daha basit, güçlü, heyecan katan ve sürdürülebilir yakıtlar ile çalışan üniteler. Sürdürülebilir yakıtlar konusu bir süredir FIA’nın da gündeminde ve bu konuda düzenlemelere de başladılar. Buradaki “sürdürülebilir” kelimesinin tam karşılığı henüz belirlenmemiş olsa da 2022 yılından itibaren F1 araçlarında %10 etanol içeriğine sahip yakıtlar (E10) kullanılacak. Bu oranın yıllar içerisinde artması bekleniyor.
Ana hedefi belirlenmiş motorda şu anda görünen iki farklı cephe var. Bir cephede Mercedes, diğerinde ise Red Bull var. Diğer takımların pozisyonları henüz keskin olarak belli değil.
Mercedes Cephesi
Mercedes, temel olarak güncel 1,6L V6 turbo hibrit motorlarla devam edilmesini ve elektrik unsurunun arttırılmasını istiyor. Otomotiv devlerinden birisi olan Mercedes’in, dünyada elektrikli araçlara artan ilgi ve talebi benimsemesi ve bu yolda ilerlemeyi tercih etmesi şaşırtıcı değil.
Mercedes AMG Petronas F1 takımı patronu Toto Wolff, konuyla ilgili olarak araçlarda kullandığımız elektrik gücünü arttırmamız gerekiyor çünkü dünyanın gittiği yön burası demişti. Wolff, hibrit motorların güç ünitelerinin büyütülmesi gerektiğini söylerken içten yanmalı motorları da göz ardı etmiyor. Hem ulaşımda hem de endüstride uzun yıllar boyunca içten yanmalı motorların kullanılmaya devam edeceğini belirten Wolff, F1’in sürdürülebilir yakıtları geliştirerek tüm dünyaya katkı yapması gerektiğine inanıyor. F1’i dünyanın en hızlı laboratuvarı olarak tanımlayan Wolff, sürdürülebilir yakıtların icat edilip kullanılacağı ve tanıtılacağı en uygun ortam olduğunu söylüyor.
Red Bull Cephesi
Red Bull, tarihinde ilk defa Formula 1 motoru üreticisi olmak üzere. Bu yolda ciddi yatırım yapan şirket, pozisyonunu mevcut kurallar aleyhine almaya ve bu yönde FIA’yı zorlamaya başladı bile. 2022-2025 yılları arasında motor geliştirmelerinin durdurulması, halihazırda Red Bull’un motor üreticisi olması sebebiyle alınan bir karar.
RedBull sürdürülebilir yakıt konusunda Mercedes ile benzer görüşlere sahip. Fakat yeni bir motor üreticisi ve otomotiv temeli olmayan bir takım olarak büyük bir sorunları var: Honda ile yaptıkları ve mevcut 1,6L V6 turbo hibrit motorun geliştirme ve kullanım haklarını RedBull’a veren anlaşma 2025 yılında sona erecek ve yeni bir motor yapmak zorunda kalacaklar.
Her ne kadar enerji içeceği satarak büyük servet elde ediyor olsalar da, yeni bir motor yaparken maddi kaynaktan çok daha önemli olan bilgi birikimine sahip değiller. Bunun farkında olarak, böyle kompleks bir motorda otomotiv tabanlı takımlarla mücadele edemeyeceklerini düşünüyorlar. Bu sebeple ana yaklaşımları daha basit ve daha ucuz bir motor formülü üzerine.
Yine aynı sebepten dolayı VAG grubu ile 2025 sonrasında bir anlaşma zemini arıyorlar. VAG grubu da dev kaynaklar ayırmadan rekabetçi olabilmek için yaklaşımı değiştirilmiş, otomotivde kullandıkları ve daha basit bir motor formülü istiyor.
Düşüncelerim ve 2025 sonrası hayata geçirilecek motor formülü üzerine spekülasyonlarım
Formula 1’in daha çok mühendislik tarafı ile ilgilenen bir yarış sever olarak 2022 aero kuralları devamında en çok merak ettiğim konu 2025 sonrası motorlar. 2025 motor formülü açıklanmadan evvel düşüncelerimi ve spekülatif fikirlerimi sizlerle paylaşmak istiyorum.
Atmosferik mi turbo emişli mi?
İlk soru bana göre oldukça basit. Çünkü yakıt sınırlaması Formula 1’de kalıcı ve yıllar içinde de düşürülecek bir trend içerisinde olacak. Atmosferik motorlarda hava akışı tam kontrollü olamıyor. Yani doğru hava/ yakıt karışımını elde ederek sınırlanmış yakıttan mümkün olan en yüksek faydayı almak atmosferik motorlarla olası değil. Lakin irtifa ve hava sıcaklığı ile ilişkili bir değişken olan hava yoğunluğu, turbo basıncı kontrol edilerek kolayca optimize edilebiliyor.
Bu sebeple turbo besleme 2025 sonrasında da kalıcı olacaktır.
Tam elektrikli mi Hibrit mi yoksa sadece içten yanmalı mı?
F1’in günümüz şartlarında neden elektrikli olamayacağını daha önce yazmıştım. Merak edenler https://boxtoboxmedya.com/2021/07/26/formula-1-araclari-neden-yakin-gelecekte-sadece-elektrikli-olamazlar/ linkinden konuya ait yazımı okuyabilirler.
Dünya otomotiv trendi elektrik yönünde ilerlemeye devam ediyor. Hibrit araba kullanan birisi olarak, F1’in sadece içten yanmalı motorlara geri döneceğini düşünmüyorum. Yeni motor kesinlikle hibrit olacaktır ve elektrik unsurları da daha da güçlendirilmiş olacaktır.
MGU-H ve MGU-K
Adını sık duyduğumuz bu ikili, hibrit motorun enerji geri kazanım üniteleri “H” ile gösterilen ısı enerjisini, “K” ile gösterilen ise kinetik enerjiyi geri kazandırıyor.
MGU-H, motorun eskiye göre görece daha sessiz çalışmasının sebeplerinden birisi. Egzoz tarafında yer aldığından dolayı susturucu etkisine sahip. Ayrıca son derece komplike ve pahalı bir parça. Lakin tur başına yaklaşık 4 MJ gibi büyük bir enerji geri kazanımı sağlıyor.
Red Bull, MGU-H’nın iptal edilmesini istiyor. Bu sayede sesi daha güzel, daha heyecan katan bir motor yapılacağını düşünüyor. Ayrıca çok yüksek olan MGU-H geliştirme masraflarından da kaçmak istiyorlar. Peki ama, bu ünitenin geri kazandırdığı 4MJ enerjiyi nereden bulacaklar? Arka lastiklere bağlı MGU-K, tur başına 1-2 MJ enerji geri kazanıyor. MGU-K ünitesini büyütmek işe yaramıyor zira enerji geri kazanımı sırasında frenleme etkisi oluşuyor. Ünite çok büyütülürse yüksek süratlerde lastikler kilitlenebiliyor. İşte bu sebeple ön lastiklere de MGU-K koymak ve kayıp enerjiyi ön lastiklerdeki ilave ünitelerle geri kazanmak istiyorlar.
MGU-K, enerjiyi geri kazanabildiği gibi lastiklere tekrar iletebiliyor. Tam da bu yüzden Formula 1’de dört çeker sistemi konuşulmaya başlandı. VAG grubunun dört çeker F1 ilgisi de bu sebebe dayanıyor.
Ben dört çeker F1 araçlarının, Formula 1’in temeline aykırı olduğunu düşünüyorum. Ayrıca ön tekerlere konulacak elektrik motorlarının süspansiyon tasarımı, monokok kabin geçişi, aracın ağırlık dağılımı gibi birçok konuda da pahalı çözümler gerektireceğini aşikar.
Dünyanın en büyük turbo üreticilerinden Garrett, MGU-H benzeri elektrikli turbosunu 2021’de otomotiv endüstrisine sundu. Yani konuya OEM ilgisi var. Bu durumu da dikkate aldığımda, en olası çözüm, MGU-H ünitesinin daha basit ve tüm takımlar için standardize edilmiş bir parça olarak sunulması olacaktır.
Yani özet olarak spekülasyonum MGU-H ve MGU-K kalıyor. MGU-H standart parça hale getiriliyor.
Kullanılacak içten yanmalı motor
İşte geldik en spekülatif konuya.
Mevcut 1,6L V6 turbo motor, üzerinde uzun yıllar çalışılmış ve inanılmaz maddi kaynak ve mühendislik zamanı harcanmış bir motor. Bu motoru en iyi hayata geçirmiş olan üretici ise tartışmasız bir şekilde Mercedes. Hem büyük kaynak harcandığı hem de artık neredeyse ilave geliştirme yapılamayacak noktaya geldiği için Mercedes bu motorun değiştirilmesini istemiyor. Gridde zirveye oynayan RedBull ve Ferrari gibi takımlar ise içten yanmalı motorun konseptinin tamamen değiştirilmesini ve tüm takımların sıfırdan oyuna başlayacakları yeni bir konsepti istiyorlar ve Mercedes’in motor dominasyonunu bu şekilde sona erdirme şansı bulacaklarına inanıyorlar.
Mevcut motoru değiştirmek, arka süspansiyon ve şanzıman gibi parçaların da yeniden tasarlanmasına sebep olacak. Ayrıca yıllarca yapılmış harcamalarda çöpe atılacak. Bana doğru bir yaklaşım gibi gelmese de üzerinde spekülasyon yapmaya değer.
VAG grubundan sayılabilecek Porsche, 919 adlı LMP1 aracında 2,0 V4 turbo beslemeli bir motor kullanmıştı. Bu araç, katıldığı dört yarıştan üçünü kazandı.
Porsche’nin V4 motoru yaklaşık 500 beygir üretiyordu. İlave 400 beygir ise hibrit sistemden geliyordu ve ön tekerleklerde de geri dönüşüm sistemi mevcuttu. Güncel V6 F1 motoru ise 900 beygir üretiyor. 160 beygir ise hibrit sistemden geliyor ve toplamda 1060 beygir gibi bir güce ulaşılıyor.
Günümüz şartlarında içten yanmalı motor gelişimi son derece yavaşlamış hatta durmuş durumda. Bu şartlarda üreticilerin, sıfırdan yeni bir içten yanmalı motora büyük yatırım yapmak isteyip istemeyecekleri belirsiz. Eğer bu yola gitmek isterlerse, 1,2L civarında, V4 turbo beslemeli bir içten yanmalı motora akuple, güçlendirilmiş hibrit sistemi görebileceğimizi düşünüyorum.
Bana en olası gözüken senaryo ise mevcut ünitelerin kalması. Sürdürülebilir yakıtların enerji yoğunlukları, petrolden elde edilen benzinden düşük. Yani içten yanmalı motordan elde edilecek güç, değişen yakıt sebebiyle düşecek. Aradaki farkı ise enerji geri kazanımına yüklenerek kapatacaklar.
Yazının özeti ve son sözlerim:
2025 veya 2026 yılından itibaren bir sonraki motor (güç ünitesi) formülü zaman içerisinde şekillenecek. Bana göre yeni ünitedeki içten yanmalı motor büyük ihtimalle yine 1,6L V6 turbo olacak. Plase olarak 1,2L V4 turbo motoru yazıyorum.
MGU-H standart ve temelde elektrikli turbo olarak tanımlanabilecek, OEM tarafından üretilebilecek bir parça olacak. Bu sayede motorlar çok daha basit ve ucuz hale gelecekler. Üreticiler arasındaki temel tasarım ayrışması da ortadan kalkacak. Hibrit sistemin gücü arttırılacak ve araçlar daha fazla elektrikli olacaklar. Sürdürülebilir yakıtlar ile çevreci yaklaşım perçinlenecek.
Motor sesi, günümüz F1 araçlarına göre daha heyecan verici hale gelecek. Lakin halen “motor sporlarının zirvesi” olarak tanımlanan bir yarış organizasyonu için araçların motor seslerinin ana faktörlerden birisi olduğunu düşünenlere ise kötü bir haberim var. Modern Formula 1 motorları bir daha asla 2005’ten önceki gibi ses çıkarmayacak.
Tahminlerimin ne kadarının tutacağını zaman gösterecek. Okumaya zaman ayırdığınız için teşekkür ederim.
Sağlıcakla kalın.
Corç Başgan
